Codziennie rano budzisz się z bólem szczęki i zębów, a Twój partner słyszy w nocy głośne zgrzytanie zębami? Możliwe, że należysz do szerokiego grona osób, które zmagają się z bruksizmem. To zaburzenie skutecznie utrudnia nocny wypoczynek i ma negatywny wpływ na samopoczucie, a nieleczone może nieść prawdziwe spustoszenie w jamie ustnej. W tym artykule dowiesz się, jak sprawdzić, czy ma się bruksizm, co to za choroba oraz jak się jej pozbyć.
Najważniejsze informacje na temat bruksizmu:
- Bruksizm – co to jest?
- Bruksizm – objawy zgrzytania zębami
- Bruksizm – przyczyny zgrzytania zębami
- Bruksizm – konsekwencje
- Bruksizm – leczenie zgrzytania zębami
Bruksizm – co to jest?
Bruksizm to zaburzenie, które polega na patologicznym zaciskaniu szczęki i zgrzytaniu zębami. Zdarza się również bruksizm bez zgrzytania – w tym przypadku występuje samo zaciskanie szczęki, a czasami silne uderzanie zębów o zęby. Niezależnie od objawów, bruksizm najczęściej zalicza się do parasomnii, czyli zaburzeń, które występują w nocy i są wówczas wyjątkowo nasilone.
Zjawisko patologicznego zgrzytania zębami istnieje już od tysiącleci, jednak dopiero w 1931 roku zyskało swoją obecną nazwę. Skąd pochodzi słowo bruksizm? To zapożyczenie łacińskiego wyrażenia bruxare, oraz greckiego brychien odontas, które oznaczają dosłownie „zgrzytać zębami”. Przez pewien czas choroba ta była uważana jedynie za problem stomatologiczny, jednak dziś zwraca się uwagę na emocjonalną naturę bruksizmu.
Patologiczne zgrzytanie zębami jest względnie powszechne i zdarza się u każdej grupy wiekowej – niektóre źródła wskazują, że nawet ⅓ ludzkości zmagała się z tym problemem chociaż raz. Bruksizm jednak często występuje w nocy i pozostaje niezauważony przez długi czas, dlatego rzeczywiste statystyki mogą być jeszcze wyższe.
Produkty powiązane
Bruksizm – objawy zgrzytania zębami
Jak rozpoznać bruksizm? Istnieje wiele dolegliwości, którymi objawia się to zaburzenie, m.in.:
-
Zgrzytanie zębami – głównie w trakcie snu, ale czasem występuje też mimowolnie w czasie dnia. Często jest wystarczająco głośne, aby obudzić partnera lub nawet samą osobę z bruksizmem.
-
Zaciśnięte zęby – zdarza się, że osoby z bruksizmem przyłapują się na silnym zaciskaniu szczęki w trakcie zwykłych sytuacji i wykonywania codziennych czynności
-
Ból szczęki – patologiczne napięcia w mięśniach powodują dokuczliwy ból szczęki – zarówno w trakcie epizodów bruksizmu, jak i po nich.
-
Częste bóle głowy – sztywność mięśni szczęki przekłada się również na bóle napięciowe głowy i szumienie w uszach, które najsilniejsze są rano. Bruksizm a szum w uszach wraz z migreną to objaw spowodowany zaburzonym krążeniem krwi przez patologiczne napięcia mięśni twarzy.
-
Nadwrażliwość zębów – silne zgrzytanie i zaciskanie szczęki prowadzi do stopniowego starcia szkliwa, co obnaża wrażliwszą część zęba. Ze względu na to, osoby z bruksizmem często skarżą się na ból i nadwrażliwość w trakcie mycia zębów, jedzenia czy picia. W przypadku problemów z wrażliwością, warto wyposażyć się w szczoteczkę soniczną o miękkim włosiu.
-
Opuchnięte mięśnie żuchwy – nadmierny wysiłek dolnych mięśni twarzy podczas częstych epizodów bruksizmu może spowodować ich powiększenie i opuchnięcie. W rezultacie, dolna część twarzy staje się zbyt szeroka i zyskuje kwadratowy kształt.
-
Starte zęby – długotrwałe i nieleczone zgrzytanie doprowadza do ich stopniowego starcia zębów, którym objawia się bruksizm. Zgrzytanie zębami w nocy sprawia, że zęby stają się krótsze i płasko zakończone, a miejscami ukruszone lub nawet złamane. Dodatkowo na szkliwie mogą widnieć pionowe pęknięcia.
Wiele osób zadaje sobie pytanie: Jak sprawdzić, czy mam bruksizm? Jeśli masz podejrzenia co do tej choroby, zastanów się, czy zaobserwowałeś u siebie wyżej opisane objawy. Zapytaj bliskich, czy kiedykolwiek słyszeli od Ciebie zgrzytanie zębami – możesz również skorzystać z aplikacji mobilnych, które umożliwiają Ci nagranie dźwięku przez noc. Objawy bruksizmu mogą być również potwierdzone przez lekarza stomatologa, który zbada ogólny stan zdrowia zębów i oceni zakres choroby.
Bruksizm – przyczyny zgrzytania zębami
Wiele osób chociaż raz w życiu przyłapało się na zaciskaniu szczęki lub zgrzytaniu zębami, jednak mało kto wie, z czego powstaje bruksizm. Przyczyny tego zaburzenia są następujące:
-
Stres – bruksizm na tle nerwowym to najczęściej występująca forma tego zaburzenia. Jeśli masz dużo zmartwień i często jesteś podenerwowany to istnieje większe ryzyko, że dotknie Cię bruksizm. Nerwica, stany lękowe i inne zaburzenia często objawiają się nieświadomym zgrzytaniem zębami.
-
Wady zgryzu – bruksizm często występuje w sytuacjach, w których zgryz jest nieprawidłowo ułożony, a zęby górne nie nachodzą odpowiednio na dolne.
-
Parasomnia – zaburzenia senne z grupy parasomnii, takie jak bezdech czy lęki nocne często idą w parze z bruksizmem.
-
Nieprawidłowa higiena snu – zgrzytanie zębami często zdarza się osobom, które kładą się do łóżka o nieregularnych godzinach, a także zażywają kofeinę, alkohol czy inne substancje odurzające przed snem.
-
Leki antydepresyjne – bruksizm jest znanym skutkiem ubocznym niektórych leków antydepresyjnych oraz przeciwlękowych.
Bruksizm – konsekwencje
Nieświadome zgrzytanie zębami to poważny stan, którego nie należy lekceważyć – może skutkować to bowiem nieodwracalnymi zmianami w zgryzie, których leczenie jest skomplikowane i kosztowne. Do czego prowadzi nieleczony bruksizm? Przede wszystkim do uszkodzenia zębów. Szkliwo ulega ścieraniu przy każdym epizodzie bruksizmu, przez co struktura uzębienia staje się coraz bardziej naruszona. Długotrwałe napięcia mięśni odpowiadających za pracę żuchwy, prowadzi do szczękościsku.
Im większa ilość szkliwa ulegnie starciu, tym bardziej dokuczliwe są objawy bólowe i nadwrażliwość zębów. Z czasem może dość do tego, że odkryta zostanie kolejna warstwa zęba, czyli zębina – miękka, wrażliwa i podatna na uszkodzenia wewnętrzna tkanka zęba. Gdy uszkodzenia staną się tak rozległe, droga do infekcji i obumarcia zęba jest już krótka. Bruksizm jest przeciwwskazaniem do założenia licówek.
Produkty powiązane
Lekceważąc swój bruksizm, ryzykujesz również znacznym zmniejszeniem jakości swojego życia. Zaburzenie to może skutkować chronicznym bólem głowy, zębów i szczęki, co skutecznie pozbawi Cię sił i motywacji do działania, utrudniając wykonywanie codziennych czynności.
Dlatego też nie czekaj dłużej i zrób pierwszy krok w kierunku tego, aby wyleczyć bruksizm. Do jakiego lekarza udać się w tym przypadku? To zadanie dla nikogo innego, jak lekarza stomatologa – bruksizm na tle nerwowym może być jednak leczony również we współpracy z psychiatrą lub psychoterapeutą.
Być może ten temat też Cię zainteresuje: Abrazja zębów - co to jest i skąd się bierze? |
Bruksizm – leczenie zgrzytania zębami
Czy bruksizm można wyleczyć? Jak najbardziej – zależnie od przypadku, istnieją skuteczne sposoby na całkowite wyeliminowanie zaburzenia lub jego znaczne łagodzenie. Dzięki nim Twoje mięśnie żuchwy i szczęki będą mogły wreszcie odpocząć, uszkodzenia zębów zostaną zatrzymane, a Ty sam w końcu prześpisz noc i obudzisz się wypoczęty.
Istnieje popularna i nieinwazyjna metoda, dzięki której można wyleczyć bruksizm – botoks, czyli toksyna botulinowa. Sam zabieg trwa tylko kilka minut, a jego skuteczność została potwierdzona w badaniach klinicznych – efekt leczenia utrzymuje się jednak tylko do 8 miesięcy, dlatego trzeba je co jakiś czas powtarzać.
Botoks na bruksizm działa poprzez zmniejszenie aktywności mięśni żwaczy, których patologiczne napięcia prowadzą do zgrzytania i zaciskania zębów. Nie będzie to jednak rozwiązanie odpowiednie dla kobiet w ciąży, karmiących matek, czy osób z alergią na toksynę botulinową.
Jeśli dolega Ci bruksizm na tle nerwowym – długotrwałe i skuteczne efekty przyniesie psychoterapia, wdrożenie technik relaksacyjnych do codziennego życia, a nawet leczenie farmakologiczne. Wówczas będziesz miał bowiem pewność, że wyleczona została przyczyna zaburzenia, a nie same objawy.
Jak złagodzić bruksizm? Nakładka na zęby, zwana również szyną relaksacyjną jest sposobem na zapobiegnięcie uszkodzeń zębów. Jest miękka, przezroczysta i indywidualnie dopasowana do zgryzu pacjenta – nakłada się ją na noc, aby ochronić zęby przed tarciem.
Niezależnie od przyczyny, bruksizm wymaga wizyty u specjalisty, który będzie w stanie dopasować odpowiednią formę leczenia i łagodzenia objawów zaburzenia. Tak więc udaj się na badanie już teraz, aby zadbać o swoje samopoczucie i zdrowie zębów!
Bibliografia:
Shilpa Shetty, Varun Pitti, C. L. Satish Babu, G. P. Surendra Kumar, B. C. Deepthi, Bruxism: A Literature Review, 2010
Joanne Lewsley, Medical News Today, What is bruxism or teeth grinding?, 2023
The Bruxism Association, Effects Of Bruxism, 2021
Eric Suni, Kimberly Truong, Bruxism: Teeth Grinding at Night, sleepfoundation.org, 2023
Cleveland Clinic, Bruxism (Teeth Grinding), clevelandclinic.org, 2021
