Rak dziąsła - objawy, przyczyny, leczenie

Rak dziąsła to poważna choroba, która wymaga wczesnej diagnozy i kompleksowego leczenia. Poniżej przedstawiamy informacje, które mogą pomóc w zrozumieniu tej choroby, jej objawów, przyczyn i dostępnych metod leczenia.

Tego dowiesz się z artykułu:

• Czym jest rak dziąsła?
• Objawy raka dziąsła
• Kiedy szukać pomocy medycznej?
• Rak dziąseł - przyczyny i czynniki ryzyka
• Działania profilaktyczne
• Rak dziąsła - diagnoza
• Rak dziąsła - leczenie
• Rokowania w przypadku raka dziąsła

Czym jest rak dziąsła?

Rak dziąsła jest formą nowotworu występującego w jamie ustnej, który dotyka tkanki dziąseł. Jest to rodzaj raka jamy ustnej, który należy do szerszej kategorii nowotworów głowy i szyi. Znany również jako rak płaskonabłonkowy, najczęściej rozwija się z płaskich komórek nabłonka, które wyściełają jamę ustną. Ta forma raka może wpływać na zdrowie i funkcjonowanie jamy ustnej, w tym na zdolność do jedzenia, mówienia i oddychania.

Objawy raka dziąsła

Rak dziąsła może dawać różnorodne objawy, które często są mylone z mniej poważnymi problemami zdrowotnymi. Wczesne rozpoznanie tych symptomów może być kluczowe dla skutecznego leczenia i poprawy rokowań pacjentów.

Objawy raka dziąsła mogą być początkowo subtelne i łatwo przeoczone. Należą do nich:

• Guzek lub zgrubienie w jamie ustnej.
• Ruszające się zęby.
• Owrzodzenia jamy ustnej, które nie goją się.
• Ból lub dyskomfort w jamie ustnej podczas żucia, połykania lub nawet mówienia.
• Nieświeży oddech.
• Białe lub czerwone plamy na błonie śluzowej jamy ustnej.

Wraz z rozwojem choroby mogą pojawić się również inne, mniej charakterystyczne objawy, takie jak:

• Ból ucha
• Trudności w połykaniu pojawiające się w wyniku rozwoju guza, który zakłóca normalne funkcjonowanie jamy ustnej​​.

Kiedy szukać pomocy medycznej?

Zaleca się wizytę u dentysty lub lekarza rodzinnego, gdy wymienione objawy utrzymują się dłużej niż dwa tygodnie. Ważne jest, aby nie bagatelizować żadnych niepokojących symptomów, nawet jeśli wydają się być łagodne​​.

Rak dziąseł - przyczyny i czynniki ryzyka

1. Palenie tytoniu - jest to jeden z głównych czynników ryzyka dla raka dziąsła i innych nowotworów jamy ustnej. Używanie wyrobów tytoniowych, w tym papierosów, cygar, fajek, a także tytoniu do żucia, znacząco zwiększa ryzyko​​.
    
2. Alkohol - nadmierne spożycie alkoholu jest kolejnym znaczącym czynnikiem ryzyka. Osoby regularnie pijące duże ilości alkoholu są w większym stopniu narażone na rozwój raka dziąsła​​.
    
3. Ekspozycja na promieniowanie słoneczne - długotrwałe narażenie ust na działanie promieni UV, szczególnie bez stosowania ochronnych balsamów do ust, może zwiększać ryzyko raka dziąsła​​.
    
4. Wirus HPV - infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), szczególnie niektórymi szczepami o wysokim ryzyku onkogennym, jest uznawana za czynnik ryzyka raka jamy ustnej, w tym raka dziąsła​​.
    
5. Niedobory witamin - rola witamin i minerałów w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej jest kluczowa. Braki w witaminach takich jak A, C i E mogą negatywnie oddziaływać na kondycję jamy ustnej oraz podwyższać zagrożenie rozwojem nowotworu dziąseł.
    
6. Czynniki genetyczne - osoby z rodziną, w której występowały przypadki raka jamy ustnej, mogą mieć zwiększone predyspozycje do rozwijania tego typu nowotworu​​.
    
7. Płeć męska - mężczyźni są bardziej narażeni na rozwój raka jamy ustnej niż kobiety, co może być związane z różnicami w nawykach i ekspozycji na czynniki ryzyka​​.
    
8. Wiek - większość przypadków raka dziąsła diagnozuje się u osób powyżej 40. roku życia, co sugeruje, że ryzyko wzrasta z wiekiem​​.

Działania profilaktyczne

Rozumienie i kontrolowanie czynników ryzyka może znacząco zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju raka dziąseł. Obejmuje to rzucenie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu i regularne wizyty u stomatologa w celu monitorowania stanu zdrowia jamy ustnej.

W kontekście profilaktyki, szczególną uwagę należy również zwrócić na odpowiednią dietę bogatą w witaminy i minerały, która może wspierać zdrowie jamy ustnej i ogólny stan zdrowia. Dodatkowo, należy unikać czynników mogących prowadzić do przewlekłego drażnienia błony śluzowej jamy ustnej.

Rak dziąsła - diagnoza

Pierwszym krokiem w diagnozowaniu raka jamy ustnej jest dokładne badanie stomatologiczne. Lekarz ocenia jamę ustną, szukając wszelkich niepokojących zmian, takich jak guzki, owrzodzenia, białe lub czerwone plamy na błonie śluzowej. Ważnym elementem jest również badanie palpacyjne węzłów chłonnych szyi w celu wykrycia ewentualnych powiększeń​​​​.

Po zidentyfikowaniu niepokojącej zmiany, następnym krokiem jest pobranie wycinka tkanki (biopsja), który jest następnie badany pod mikroskopem przez patologa. Badanie histopatologiczne pozwala na potwierdzenie obecności komórek nowotworowych.

Ważne są również badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MRI), które oceniają rozmiary i granice guza oraz jego relację do otaczających tkanek.

Rak dziąsła - leczenie

• Leczenie chirurgiczne jest podstawową metodą leczenia raka dziąsła. Polega na wycięciu guza w całości, często wraz z wyrostkiem zębodołowym. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne może być usunięcie większego obszaru, włącznie z częścią trzonu żuchwy oraz okolicznych węzłów chłonnych.
• Radioterapia uzupełniająca może być konieczna, jeśli badania kontrolne wykażą, że guz nie został doszczętnie wycięty. Stosuje się ją również w celu zmniejszenia ryzyka nawrotów choroby.
• Chemioterapia jest zalecana w bardzo ciężkich przypadkach, aby zminimalizować ryzyko występowania komórek rakowych.

Rokowania w przypadku raka dziąsła

Rokowanie w przypadku raka dziąsła jest indywidualne dla każdego pacjenta i zależy od wielu czynników. Rokowania są lepsze w przypadkach, gdy rak dziąsła zostaje wykryty i leczony we wczesnym stadium. Wczesne stadia raka dziąsła charakteryzują się ograniczeniem zmian nowotworowych do dziąseł lub bliskiej okolicy, bez naciekania na głębsze struktury jamy ustnej i bez przerzutów. W takich przypadkach możliwe jest całkowite wyleczenie za pomocą chirurgii, często bez potrzeby dodatkowego leczenia, takiego jak radioterapia czy chemioterapia.

Rozprzestrzenienie się nowotworu poza pierwotne miejsce występowania, szczególnie do węzłów chłonnych i innych organów, znacznie pogarsza rokowanie. Obecność przerzutów wskazuje na bardziej zaawansowany stopień choroby i wymaga bardziej intensywnego leczenia.

Bibliografia

• Gullane P: Jama ustna, w: Praktyczne postępowanie w guzach głowy i szyi, PZWL, Warszawa 1996.

• Kawecki A, Towpik E: Nowotwory głowy i szyi. w: Zasady rozpoznawania i leczenia nowotworów, PFESO, Warszawa 1997.