Pleśniaki a afty są problemami zdrowotnymi, które mogą być czasami mylone. Objawy jednych i drugich wydają się podobne. Dlaczego tak ważne jest odróżnianie pleśniawek od aft? Dlatego, że różne są źródła tych bolesnych dolegliwości i wymagają innego postępowania.
To trzeba wiedzieć na temat aft i pleśniawek w ustach:
- Pleśniawka a afta – jakie objawy je łączą?
- Czym się różnią pleśniawki i afty?
- Afty – skąd się biorą?
Pleśniawka a afta – jakie objawy je łączą?
Pleśniawki i afty stanowią schorzenia błon śluzowych w jamie ustnej. Nie jest to co prawda zagrożenie dla zdrowia, jednak problem ten jest bardzo uciążliwy. To bolesne miejsca występujące na wewnętrznej stronie policzków, w okolicy ust i dziąseł. Towarzyszy im białawy lub szary kolor. Utrudniają spożywanie posiłków, a nawet czasem mówienie. Oglądając w lustrze miejsca dotknięte chorobą zobaczymy opuchliznę, małe pęcherzyki i specyficzny nalot.
Czym się różnią pleśniawki i afty?
Pleśniawki są odmianą grzybicy, natomiast afty są wywoływane przez wirusy lub bakterie.
Pleśniawka afta - różnice
|
Pleśniawki |
Afty |
|
Pleśniawki wyróżniają się charakterystycznym nalotem. Drożdżaki, które są ich przyczyną, tworzą nalot na języku, podniebieniu i wewnętrznej stronie polików.
Białe grudki wyglądają jak osad z twarożku.
Aby zyskać pewność, że mamy do czynienia z pleśniawką, a nie naturalnym nalotem, należy spróbować mechanicznie usunąć warstwę (np. za pomocą łyżeczki). Jeśli osad schodzi – jest to pleśniawka |
Afty występują w postaci owrzodzeń (bolesnych pęcherzyków na błonie śluzowej jamy ustnej). Mogą tworzyć pojedyncze punktu lub gęściej zainfekowane obszary.
Środek afty jest biały lub biało-szary, a obrzeża są przekrwione. Wyraźny stan zapalny objawia się silnym zaczerwienieniem wokół nadżerki |
|
Leczenie - przeciwgrzybicze |
Leczenie - przeciwzapalne |
Pleśniawki – czym są?
Zakażenie grzybicze w postaci pleśniawek może występować u ludzi w każdym wieku. Objawy dają o sobie znać bardzo szybko – w ciągu kilku dni od zakażenia. U osób z bardzo niską odpornością może dochodzić do intensywnego rozprzestrzeniania się pleśniawki – w stronę przełyku. To może utrudniać w znacznym stopniu przełykanie, a nawet oddychanie. Pleśniawka w zaawansowanej postaci może powodować ból gardła i chrypkę.
Przyczyny powstania pleśniawki w ustach
Podstawową przyczyną infekcji grzybiczej w jamie ustnej jest spadek odporności organizmu. To zaś może mieć różne źródła. Powodem mogą być choroby układu odporności wrodzone lub nabyte (np. wirus HIV). Osłabienie układu immunologicznego może mieć związek z chorobą onkologiczną, cukrzycą, anemią i niedoborami witamin i minerałów.
Obniżona odporność jest skutkiem ubocznym niektórych terapii (np. leczenie immunosupresyjne) i leków stosowanych w różnych przypadkach. Mają z tym związek podawane przez dłuższy czas antybiotyki i wziewne glikokortykosteroidy.
Pleśniawki u dzieci
Pleśniawki u dzieci są często spotykaną przypadłością, a powodów zakażenia grzybicą jamy ustnej u najmłodszych jest wiele. Podczas porodu naturalnego do infekcji dochodzi przez kontakt z błoną śluzową dróg rodnych matki. Wówczas już w pierwszych dniach życia można zaobserwować symptomy pleśniawki u noworodka.
Zakażenia pleśniawką u dzieci spowodowane są złymi nawykami ze strony opiekunów. Drożdżaki są nieświadomie przenoszone z rodziców na dzieci przez jedzenie tymi samymi sztućcami i oblizywanie smoczka. Najczęściej pleśniawki u dzieci są trudne do uniknięcia z powodu instynktownego poznawania przez niemowlę świata. Wkładanie do ust wszelkich zabawek i przedmiotów codziennego użytku, ssanie kciuka – to prosta droga do rozwoju pleśniawki. Układ odpornościowy dopiero się kształtuje, stąd też u dzieci skłonność do szybkiego powstania infekcji.
Produkty powiązane
Jak leczyć pleśniawki?
Do leczenia pleśniawek stosuje się zawiesiny, poprzez tzw. pędzlowanie. Istnieją też skuteczne leki w postaci kapsułek, roztworów do infuzji i syropów. Popularną metodą leczenia drożdżaków w jamie ustnej jest przecieranie błony śluzowej roztworem fioletu krystalicznego o stężeniu 1% czyli gencjany. Pleśniaki usuwa się także roztworem 25% tetraboranu sodu (inaczej – boraksu).
Jak uniknąć pleśniawek?
Jeśli zakażenie grzybicze jamy ustnej jest spowodowane stosowaniem leków wziewnych (najczęściej u chorych na astmę) należy pamiętać o dokładnym przepłukaniu ust po zaaplikowaniu dozy do wdechu. Ważna jest oczywiście higiena u osób o osłabionej odporności. Należy posługiwać się tylko własnymi sztućcami.
Afty – skąd się biorą?
Afty są bardzo rozpowszechnioną dolegliwością. Stan zapalny cechuje się wyraźnym rumieniem wokół bolesnych pęcherzyków. Afty, czyli nadżerki, są bardzo dokuczliwe. Wiele osób ogranicza z ich powodu posiłki. W większości przypadków afty przytrafiają się sporadycznie, jednak jeśli utrzymują się dłużej – bardzo pogarszają komfort życia.
Afty są dzielone na trzy typy:
- małe – jednostkowe zmiany o wielkości nie przekraczającej 1 cm średnicy, które stanowią 80% przypadków. Znikają same zwykle po tygodniu nie wywołując żadnych większych dolegliwości;
- duże – akty przybierające formę owrzodzeń o powierzchni do 2 cm. Powodują ból i dyskomfort nawet przez sześć tygodni;
- opryszczkowa – małe, ale występujące w większym zagęszczeniu obok siebie. Często są spowodowane namnażaniem się wirusa opryszczki.
Przyczyny powstawania aft
Przyczyn powstawania aft jest wiele. Mogą pojawić się po dłuższym okresie stosowania antybiotyków, które obniżają naturalną barierę ochronną organizmu. Pojawienie się aft w jamie ustnej może mieć związek z higieną i stanem zębów. Rozwojowi owrzodzeń błon śluzowych sprzyja próchnica i kamień nazębny.
Jest także druga strona medalu wobec zaniedbań higieny jamy ustnej. Afty mogą być efektem podrażnień i drobnych uszkodzeń spowodowanych zbyt intensywnym szczotkowaniem zębów. Skaleczenia podczas mycia zębów mogą przeobrazić się właśnie w owrzodzenia.
Afty bywają też utrapieniem osób, które noszą aparat ortodontyczny. Początkowe problemy w pierwszych tygodniach od rozpoczęcia leczenia ortodontycznego wywołują mechaniczne uszkodzenia. Zamki i druty aparatu ortodontycznego drażnią delikatną błonę śluzową.
Produkty powiązane
Leczenie aft
Leczenie aft jest konieczne jeśli bolesne dolegliwości nie ustępują. Jeśli podejrzewasz infekcję wirusową – zgłoś się do lekarza. Jeśli specjalista potwierdzi diagnozę, otrzymasz leki przeciwwirusowe. Dostępne są także preparaty przeciwzapalne (np. na bazie glicerolu i benzydaminy). W aptekach dostępne są preparaty o działaniu przeciwbólowym i odkażającym w formie aerozoli i płukanek.
W skutecznym leczeniu aft bardzo ważne jest ustalenie przyczyn. Jeśli terapia antybiotykowa osłabiła odporność organizmu, należy sięgnąć po probiotyki.
Jeżeli afty są spowodowane niedostateczną higieną lub uszkodzeniami wywołanymi silnym szczotkowaniem, można temu zaradzić używając szczoteczki sonicznej. Ten rodzaj urządzenia do higieny jamy ustnej doskonale usuwa kamień nazębny i jednocześnie nie podrażnia dziąseł. Mechanizm działania szczoteczek sonicznych opiera się o siłę drgań i nie wymaga nacisku.
Dla osób, które noszą aparat ortodontyczny, polecamy specjalnie do tego przeznaczone płyny do płukania jamy ustnej, np. Vitis Orthodontic. Jest to preparat, który łagodzi stany zapalne i zapobiega uszkodzeniom błony śluzowej.
Bibliografia:
S. Akintoye, M. Greenberg, Recurrent aphthous stomatitis [w:] Dental clinics of North America 2014 Apr;58(2) (dostęp: 04.07.2023).
C. Lau, G. Smith, Recurrent aphthous stomatitis: A comprehensive review and recommendations on therapeutic options [w:] Dermatologic therapy 2022 Jun;35(6) (dostęp: 04.07.2023).
L. Gendreau, Z. Loewy, Epidemiology and etiology of denture stomatitis [w:] American College of Prosthodontists 2011 Jun;20(4) (dostęp: 04.07.2023).
M. Szymczak-Paluch, S. Kłosek, Najczęstsze stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej [w:] Medycyna po dyplomie 2020/05 (dostęp: 04.07.2023)
