Fluoroza jest chorobą, która wynika bezpośrednio ze zbyt wysokiej ilości fluoru w organizmie. Minerał ten występuje naturalnie w wodzie i niektórych pokarmach. W umiarkowanych ilościach fluor jest korzystny dla zdrowia zębów, ponieważ pomaga w zapobieganiu próchnicy poprzez wzmacnianie szkliwa. Jednak nadmiar fluoru, zwłaszcza w okresie formowania się zębów u dzieci, może mieć negatywny wpływ kondycję zębów. Ten stan nazywamy fluorozą.
Wszystko, co warto wiedzieć o fluorozie:
- Skąd bierze się fluoroza?
- Objawy fluorozy
- Czy łatwo nabawić się fluorozy?
- Przyczyny fluorozy u dzieci
- Jak zapobiegać fluorozie u dzieci?
Skąd bierze się fluoroza?
Mówiąc o fluorozie, wiele osób kojarzy ten medyczny termin z nadmiarem pasty do zębów. Prawda jest jednak taka, że fluor jest dostarczany do organizmu przede wszystkim w wodzie i w licznych produktach spożywczych. Znajdziemy go m.in. w rybach, serach, herbacie, wołowinie. Pojawienie się problemu fluorozy miało przed laty związek z fluoryzacją wody.
Dowiedz się więcej >> dlaczego pasty do zębów zawierają fluor?
Koncepcja dodawania tego pierwiastka do wody pitnej w wielu krajach na świecie, także w Polsce, miała na celu poprawę stanu zębów. W rezultacie okazało się, że jest to niepotrzebne, a nadmiar fluoru przynosi skutek odwrotny. Zrezygnowano więc z tego pomysłu i dziś już nie wzbogaca się wody o ten składnik. Warto jednak wiedzieć jak objawia się fluoroza i jak jej zapobiegać.
Sprawdź jak zbudowany jest ząb
Objawy fluorozy
Objawy fluorozy mogą różnić się w zależności od stopnia nasilenia choroby, ale symptomy wskazujące na nadmiar tego pierwiastka uwidaczniają się m.in. jako:
- plamy na powierzchni zębów
- zmiany w kolorze szkliwa (od białych plam do brązowych lub szarawych przebarwień)
- zmiany w strukturze szkliwa zębów (porównaj to z demineralizacją)
Fluorozę klasyfikuje się według skali Deana, która opiera się na ocenie zaawansowania objawów choroby. Skala Deana (określana tak od nazwiska naukowca H. Trendleya Deana, który badał ów problem) została stworzona w celu precyzyjnego opisywania fluorozy. Skala ta jest używana do określania stopnia nasilenia zmian w szkliwie, spowodowanych fluorozą.
Istnieje sześć stopni fluorozy według skali Deana:
- Stopień 0: brak fluorozy. Zęby wyglądają prawidłowo.
- Stopień 1: pojawienie się białych plam na szkliwie. Plamy są zazwyczaj delikatne i trudne do zauważenia na białych zębach.
- Stopień 2: widoczne są białe i brązowe plamy oraz niewielkie przebarwienia. Plamy mogą być bardziej widoczne, a niektóre zęby mogą mieć delikatne brązowe przebarwienia.
- Stopień 3: pojawienie się rozległych brązowych przebarwień na szkliwie. Może to obejmować większą powierzchnię zębów.
- Stopień 4: silne przebarwienia i zmiany w strukturze szkliwa, w tym także bardziej rozległe i dotkliwe. Zęby są bardziej podatne na uszkodzenia.
- Stopień 5: najbardziej zaawansowany stopień fluorozy, charakteryzujący się głębokimi zmianami w strukturze zębów. Widoczne są duże przebarwienia, nierówności i zagłębienia.
Czy łatwo nabawić się fluorozy?
Fluoroza jest zazwyczaj skutkiem długotrwałego spożywania zbyt dużej ilości fluoru, na przykład poprzez picie wody zawierającej wysokie stężenie fluoru lub stosowanie nieodpowiednich ilości pasty do zębów. Dlatego ważne jest, aby zachować umiar w stosowaniu fluoru, szczególnie u dzieci, oraz monitorować ilość fluoru w spożywanych produktach i wodzie pitnej.
W obecnych warunkach środowiskowych w Polsce, gdy nie mamy do czynienia z nadmiarem fluoru w wodzie wodociągowej, raczej trudno przedawkować ten pierwiastek. Jeśli dochodzi do takich przypadków – ma to związek z nieprawidłowo zbilansowaną dietą i/lub spożywaniem dużej ilości wody butelkowanej, która wzbogacona została fluorem. Istnieje natomiast pewne ryzyko podczas stosowania preparatów do higieny jamy ustnej u młodszych dzieci, poprzez połknięcie płynu czy piany zawierającej fluor.
W większości przypadków fluoroza nie jest poważną chorobą i może być leczona lub łagodzona poprzez zmianę nawyków żywieniowych oraz odpowiednie zabiegi stomatologiczne, takie jak profesjonalne czyszczenie zębów. Jednak w cięższych przypadkach, gdy zmiany w szkliwie są głębsze, może być konieczne leczenie stomatologiczne, takie jak nakładanie licówek czy koron.
Przyczyny fluorozy u dzieci
Przyczyną fluorozy u dzieci może być
- niewłaściwe dobranie preparatu
- brak nadzoru nad samodzielnym myciem zębów przez dziecko
- nakładanie na szczoteczkę zbyt dużej ilości pasty do zębów
Produkty powiązane
Jak zapobiegać fluorozie u dzieci?
Jeśli chcesz nie dopuścić do powstania fluorozy u Twojego dziecka, pamiętaj o właściwym doborze preparatów do higieny jamy ustnej. Zapotrzebowanie na fluor u małych dzieci jest mniejsze niż u dorosłych, dlatego pasty i płyny powinny być stosowne do wieku.
Pierwsza pasta do zębów dla niemowlaka powinna zawierać fluoru nie więcej niż 500 ppm. Powyżej drugiego roku życia wskazana jest pasta zawierająca 1000 ppm fluoru.
Produkty powiązane
Problemem z myciem zębów u dzieci bywa fakt, że maluch nie kontroluje właściwie konieczności wyplucia pasty i przepłukania ust wodą. Sporadycznie połknięcie pasty do zębów nie powinno wywołać zagrożenia, ale jeśli taka sytuacja się powtarza – lepiej wybrać pastę bez fluoru
Produkty powiązane
Ile pasty do zębów nakładać na szczoteczkę? W przypadku dzieci poniżej 3. roku życia wystarczy odrobina, porównywalna z ziarnem ryżu, lub dla starszaków porcja wielkości ziarnka groszku. Niezwykle pomocne okazują się w tym zakresie specjalne szczoteczki do zębów dla dzieci, które mają widoczny obszar, na którym powinna zmieścić się doza pasty. Tego rodzaju wskazówka sprawia, że dziecko nabywa prawidłowych nawyków higienicznych.
Produkty powiązane
Sprawdź także >> 8 wskazówek jak zachęcić dziecko do mycia zębów
Bibliografia:
- E. Beltrán-Aguilar, L. Barker, B. Dye, Prevalence and severity of dental fluorosis in the United States, 1999-2004 [w:] NCHS Data Brief 2010 Nov:(53):1-8 (dostęp: 26.03.2024).
- F. Oliveira Chagas, L. Rocha Valadas, A. Sorazabal, A. Dayo, T. Botelho Dantas, A. Squassi, Fluoride in drinking groundwater and prevalence of fluorosis in children and adolescents: A systematic review [w:] Acta odontologia latinoamericana 2023 Dec 31;36(3) (dostęp: 26.03.2024).
- F.C. Niazi, T. Pepper, Dental Fluorosis [w:] National Library of Medicine, June 2023 (dostęp: 26.03.2024).
- M. Dyk, Fluor. Fakty i mity o wpływie fluoru na organizm [w:] dietetycy.org (dostęp: 26.03.2024).
