Budowę zęba najłatwiej omówić przy pomocy schematu. Do wyjaśnienia złożoności tej małej, acz niezwykle ważnej części naszego ciała, posłużymy się rysunkiem. Oto krótka lekcja anatomii, która wyjaśni Ci w prosty sposób jak zbudowany jest ząb człowieka.
Te zagadnienia poruszamy w artykule:
- Jak zbudowany jest ząb?
- Budowa zęba – szkliwo jako warunek mocnych zębów
- Jak wygląda wewnętrzna budowa zęba?
Jak zbudowany jest ząb?
Zęby należą do układu pokarmowego, ponieważ ich funkcją jest rozdrabnianie jedzenia i umożliwienie w ten sposób trawienia. Ile zębów ma człowiek? Przy pełnym, prawidłowo rozwiniętym uzębieniu, jest ich 32. Różnią się między sobą kształtem i wielkością, ale zasadniczo ich budowa jest taka sama. Niektóre zęby mają jeden korzeń, inne zaś mają dwa lub cztery korzenie.
Gdy spojrzymy na ząb człowieka wyłącznie z zewnątrz, to widzimy jego dwie podstawowe części:
1. koronę – część widoczną gołym okiem, która wystaje ponad linię dziąsła
2. korzeń – część, która przytwierdza ząb do kości żuchwy lub szczęki, osłonięta dziąsłem
Budowa zęba – szkliwo jako warunek mocnych zębów
Aby zrozumieć jak działa ząb i skąd bierze się jego ból – musimy spojrzeć na schemat przekroju zęba. Warstwa zewnętrzna, która otacza ząb, to szkliwo – najtwardsza tkanka w całym organizmie człowieka. Ważnym minerałem, składającym się na szkliwo, jest hydroksyapatyt. W wyniku różnych czynników, takich jak niedożywienie lub działanie kwasów, może nastąpić demineralizacja szkliwa, czyli zmniejszenie jego grubości. Skutkiem tego jest większa podatność na próchnicę i uszkodzenia.
Szkliwo i zębina nie są unerwione. Natomiast możliwe jest odczuwanie dyskomfortu, gdy w tej twardej tkance powstają szczeliny, które pozwalają na dotarcie bodźców do głębiej położonych nerwów. Wówczas mówimy o zjawisku nadwrażliwości zębów, ponieważ poprzez kanaliki docierają do unerwionej tkanki sygnały wywołane niską lub wysoką temperaturą. Wiele osób kojarzy to z nieprzyjemnym doznaniem podczas jedzenia lodów.
Produkty powiązane
Problemy ze szkliwem mogą być spowodowane bruksizmem. Nieświadome silne zaciskanie szczęki i zgrzytanie przez sen, powodują ścieranie się zębów. Może to wywołać pęknięcia i ułamania szkliwa. Utrzymanie zdrowych i mocnych zębów możesz wspomóc poprzez stosowanie dobrej pasty do zębów.
Na rynku produktów do higieny jamy ustnej dostępne są preparaty, których aktywne cząsteczki mają zdolność do wnikania w strukturę szkliwa. Fluor to ważny pierwiastek, który wzmacnia zęby. Dowiedz się dlaczego pasty do zębów zawierają fluor?
Produkty powiązane
Jak wygląda wewnętrzna budowa zęba?
Analizując budowę zęba można łatwo zrozumieć kiedy dochodzi do objawów bólowych i dlaczego czasem próchnica długo nie daje o sobie znać (sprawdź także 6 najważniejszych porad jak zapobiegać próchnicy). Pod szkliwem znajduje się zębina, a jeszcze głębiej znajduje się komora zęba. Ta z kolei jest wypełniona miazgą – miękką tkanką, unaczynioną i unerwioną.
Nieleczona próchnica z czasem dochodzi do miazgi, co jest poważnym stanem zapalnym. Przykre skutki zaniedbań mogą prowadzić do powstania ropnia zęba, który objawia się w postaci opuchlizny. Działalność bakterii może się rozprzestrzeniać, powodując zapalenie okostnej. Gdy dochodzi do zakażenia miazgi bakteriami beztlenowymi, rozwija się groźna dla zdrowia zgorzel zęba.
Poniżej linii dziąsła znajduje się korzeń zęba, otoczony cementem – twardą tkanką podobną do kości (nazywaną także kostniwem). W ten sposób korzeń jest umocowany w zębodole, a im dłuższy jest korzeń, tym silniejsze umocowanie zęba w kości. Sprawdź na czym polega przetoka zęba.
Poprzez kanał zęba biegną włókna nerwowe, łączące się z kośćmi żuchwy i szczęki. Naczynia krwionośne dostarczają substancje odżywcze do tkanek zęba.
Omawiając budowę zęba nie możemy pominąć przyzębia, na które składają się:
- dziąsło
- błony śluzowe wyrostka zębodołowego
- cement korzeniowy
- kość zębodołu
- ozębna
Te strefy odgrywają ważną rolę w stabilizacji zęba w zębodole. Tkanki przyzębia amortyzują siły niezbędne do gryzienia i przeżuwania pokarmów.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, na pojęcie martwego zęba. Jeśli stan zapalny objął miazgę, konieczne jest przeprowadzenie leczenia kanałowego. Dla ratowania zęba dentysta usuwa chorą miazgę, a co się z tym wiąże – także naczynia krwionośne i nerwy. Dlatego martwy ząb z czasem ciemnieje. Jeśli stanowi to widoczny defekt estetyczny, stomatologia ma na to sposoby w postaci licówek.
Bibliografia:
- D. Arola, S. Gao, H. Zhang, R. Masri, The tooth: its structure and properties [w:] Dental Clinics of North America, Volume 61, Issue 4, October 2017 (dostęp: 28.02.2024).
- Tooth – anatomy [w:] Britannica (dostęp: 28.02.2024).
- J. Robert, Dental anatomy understanding the structure and function of teeth [w:] Short Communication - JBR Journal of Interdisciplinary Medicine and Dental Sciences (2023) Volume 6, Issue 3 (dostęp: 28.02.2024).
