Wyrostek zębodołowy to termin anatomiczny, odnoszący się do budowy szczęki. Są to części kości twarzoczaszki, w których mieszczą się nasze zęby. W tym artykule przyglądamy się szczegółowo charakterystyce wyrostka zębodołowego.
Gdzie jest wyrostek zębodołowy?
Chcąc wskazać wyrostek zębodołowy, musimy najpierw zaznaczyć różnicę między szczęką a żuchwą. W języku potocznym stosujemy określenie szczęki górnej i dolnej, ale w terminologii anatomicznej szczęka jest właśnie tym, co określamy szczęką górną. Dolna zaś – to żuchwa.
Wyrostek zębodołowy jest zlokalizowany w szczęce, w sąsiedztwie zatok szczękowych i jest to jeden z czterech wyrostków rozróżnianych w anatomii kości twarzy (oprócz niego istnieją także wyrostek czołowy, jarzmowy i podniebienny). To obszar – zagłębienie w kości, w której tkwi ząb. W przypadku zębów wielokorzeniowych – trzonowców i przedtrzonowców – wyrostek zębodołowy tworzy przegrody międzykorzeniowe. Wyrostek zębodołowy zapewnia zintegrowanie zęba z kością.
>> Zobacz jak zbudowany jest ząb człowieka
Produkty powiązane
Wyrostek zębodołowy – jakie problemy może sprawiać?
Wiedza na temat wyrostka zębodołowego jest ważna m.in. w kontekście ekstrakcji zęba lub jego utraty z różnych powodów. Ten problem może wystąpić z powodu:
- urazu
- resorpcja korzeni
- rozchwiania zębów
- innych zmian patologicznych
Ból wyrostka zębodołowego towarzyszy procesowi gojenia się kości po usunięciu zęba. Jeśli wszystko przebiega prawidłowo – dolegliwości nie trwają dłużej niż 3-5 dni. Przedłużający się i narastający ból może świadczyć infekcji wyrostka zębodołowego.
Brak zęba powoduje, że kości szczęki zmniejszają swoją objętość. To zjawisko stanowi problem estetyczny, ponieważ rysy twarzy ulegają bardzo niekorzystnej zmianie. Zanik wyrostków zębodołowych jest przeszkodą utrudniająca lub uniemożliwiającą wszczepienie implantów. Możliwe jest uzupełnienie ubytków w kości dzięki zabiegowi podniesienia dna zatoki szczękowej.
Zanikanie wyrostków zębodołowych ma też związek z procesem starzenia się organizmu, dlatego częściej występuje u osób w podeszłym wieku. Utrata tkanki kostnej kości szczęki i żuchwy może wynikać również z zaniedbań higienicznych i braku leczenia próchnicy, które prowadzi do poważniejszych komplikacji, takich jak torbiele zębów.
Większe ryzyko szybszego zaniku wyrostka zębodołowego dotyczy osób z wadami zgryzu lub zmagającymi się z bruksizmem.
Produkty powiązane
Zapalenie wyrostka zębodołowego
Zapalenie wyrostka zębodołowego to stan wywołany suchym zębodołem. Jest to powikłanie po ekstrakcji zęba, gdy skrzep się nie wytworzy (np. w wyniku zbyt słabego krwawienia) lub wypadnie z rany bądź zostanie usunięty z niej usunięty.
Objawem zapalenia wyrostka zębodołowego jest uczucie pulsującego bólu, który niejednokrotnie promieniuje w kierunku głowy, ucha i pozostałych zębów. Może wystąpić gorączka oraz obrzęk węzłów chłonnych w okolicy szyi. Po kilku dniach pojawia się też nieprzyjemny posmak i zapach z jamy ustnej oraz opuchnięcie dziąsła.
Sprawdź o czym świadczy metaliczny posmak w ustach.
Jak postępować w przypadku zapalenia wyrostka zębodołowego?
Jeśli zauważysz u siebie objawy zapalenia wyrostka zębodołowego – niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, który przeprowadzał zabieg. Konieczna będzie kontrola w gabinecie. Czasem wystarczy przepłukanie rany po ekstrakcji preparatem z chlorheksydyną, ale bywa też konieczne zastosowanie antybiotyku.
Odradzamy stosowanie ziołowych płukanek lub innych domowych sposobów leczenia zapalenia wyrostka zębodołowego. Tylko specjalista jest w stanie ocenić sytuację. Brak właściwego leczenia infekcji prowadzi do rozwoju zakażenia i licznych powikłań, takich jak ropień.
dlatego zawsze przy wymienionych objawach – skonsultuj się z lekarzem.
Produkty powiązane
Jak uniknąć zapalenia wyrostka zębodołowego?
Aby uniknąć zapalenia wyrostka zębodołowego należy stosować się do wszystkich zaleceń dentysty. Przez kilka dni po usunięciu zęba należy unikać gorących napojów i posiłków. Zalecane są natomiast produkty półpłynne, miękkie, niesolone i łagodne.
Najważniejsze wskazówki, dzięki którym zmniejszysz ryzyko zapalenia wyrostka zębodołowego, to:
- zaniechaj mycia zębów w dniu zabiegu (a w kolejnych dniach bardzo ostrożnie wykonuj higienę, z pominięciem rany);
- nie płucz ust ani wodą, ani żadnym płynem;
- zrezygnuj z palenia papierosów
- odpoczywaj, unikaj wysiłku fizycznego
- zachowaj ostrożność podczas jedzenia i picia
- spożywaj potrawy w temperaturze neutralnej lub chłodnej
- nie pij alkoholu
Dla utrzymania się stabilnego skrzepu w ranie po usunięciu zęba, istotne są też stosowane leki. Na krzepliwość krwi ma wpływ m.in. kwas acetylosalicylowy, dlatego nie należy zażywać aspiryny, polopiryny lub innych środków zawierających ten składnik.
Produkty powiązane
Źródła:
- M. Atieh, M. Alnaqbi, F. Abdunabi, L. Lin, N. Alsabeeha, Alveolar ridge preservation in extraction sockets of periodontally compromised teeth: A systematic review and meta-analysis [w:] Clinical Oral Implants Research 2022 Sep;33(9) (dostęp: 6.05.2025).
- C. W. Wang, S. H. Yu, T. Fretwurst, L. Larsson, J. V. Sugai, J. Oh, K. Lehner, Q. Jin, W. V. Giannobile, Maresin 1 Promotes Wound Healing and Socket Bone Regeneration for Alveolar Ridge Preservation [w:] Journal of Dental Research 2020 Jul;99(8) (dostęp: 6.05.2025).
- M. G. Araújo, D. R. Dias, F. Matarazzo, Anatomical characteristics of the alveolar process and basal bone that have an effect on socket healing [w:] Periodontology 2000 Oct;93(1) (dostęp: 6.05.2025).
