W trosce o zdrowie naszych zębów, ważne jest, aby zrozumieć jaki wpływ ma nasza dieta na szkliwo zębów. Szkliwo jest szczególnie wrażliwe na uszkodzenia, zwłaszcza te spowodowane przez kwasy. W tym artykule przyjrzymy się dokładnie, jakie pokarmy i napoje zawierają duże ilości kwasów. Przedstawimy także sposoby zapobiegania erozji oraz objawy uszkodzeń szkliwa.
Tego dowiesz się z artykułu:
- Czym jest szkliwo?
- Jak kwas wpływa na szkliwo?
- Czym jest erozja kwasowa?
- Jakie pokarmy zawierają duże ilości kwasów?
- Jakie napoje zawierają duże ilości kwasów?
- Objawy uszkodzenia szkliwa
- Przyczyny kwasowej erozji szkliwa
- Czy da się odbudować szkliwo?
- Jak zapobiegać uszkodzeniu szkliwa?
Czym jest szkliwo?
Szkliwo jest najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie i pełni funkcję ochronną dla zębów, osłaniając ich wnętrze, gdzie skupione są nerwy i naczynia krwionośne. Jego główną rolą jest ochrona zębów przed czynnikami zewnętrznymi. Niestety, szkliwo jest narażone na erozję, która może być spowodowana przez różne czynniki, w tym dietę bogatą w kwaśne pokarmy i napoje czy choroby metaboliczne. Erozja szkliwa może prowadzić do odsłonięcia zębiny, która jest mniej wytrzymała i może prowadzić do stanów zapalnych miazgi zębowej.
Jak kwas wpływa na szkliwo?
Kwasy zawarte w diecie oraz te produkowane przez bakterie w jamie ustnej mogą rozpuszczać minerały tworzące szkliwo. To prowadzi do demineralizacji szkliwa, a w konsekwencji do osłabienia, zwiększonej wrażliwości, przebarwień zębów, a nawet całkowitej utraty szkliwa. Erozja ta jest powszechna u osób spożywających duże ilości produktów o niskim pH i mających złe nawyki, takie jak szczotkowanie zębów zaraz po spożyciu kwaśnych pokarmów.
Czym jest erozja kwasowa?
Erozja kwasowa, znana również jako kwasowa erozja szkliwa, jest procesem charakteryzującym się stopniowym uszkadzaniem i osłabieniem szkliwa zębów. To zjawisko nie jest związane z działalnością bakterii, jak to ma miejsce w przypadku próchnicy, lecz wynika głównie z ekspozycji na kwaśne środowisko. Kwasowa erozja szkliwa jest zjawiskiem, na które narażeni są ludzie w różnym wieku. Jest to proces długotrwały, który w początkowych fazach może być niewidoczny gołym okiem.
Jakie pokarmy zawierają duże ilości kwasów?
Pokarmy zawierające duże ilości kwasów charakteryzują się niskim pH. Do grupy produktów, które mają wpływ na szkliwo naszych zębów, należą między innymi:
- Proteiny: mięso, ryby, jajka, produkty mleczne.
- Zboża: pszenica, ryż, owies, kukurydza, żyto.
- Owoce: borówki, żurawiny, owoce cytrusowe.
- Tłuszcze: masło, olej rzepakowy, olej słonecznikowy.
- Orzechy i rośliny strączkowe: orzechy włoskie, orzeszki ziemne, nerkowce, soczewica.
Jakie napoje zawierają duże ilości kwasów?
Napoje, które mają bardzo niskie pH są szczególnie szkodliwe dla zębów, ponieważ przyczyniają się do erozji szkliwa. Są to głównie te napoje, które zawierają dużą ilość cukrów i kwasów. Do najbardziej szkodliwych napojów zaliczają się słodzone napoje gazowane, które z powodu swojego niskiego pH mogą intensywnie niszczyć szkliwo. Również soki owocowe, zwłaszcza cytrusowe, ze względu na wysoką zawartość kwasów, mogą być niekorzystne dla zdrowia zębów. Ponadto, kawa i alkohol, w szczególności wino oraz piwo, ze względu na kwasowość oraz wpływ na zmniejszenie wydzielania śliny, mogą negatywnie wpływać na stan szkliwa.
Objawy uszkodzenia szkliwa
Erozja szkliwa zębów jest problemem dotykającym wiele osób, prowadzącym do uszkodzenia najtwardszej tkanki w ludzkim ciele. Objawy tego stanu mogą być różne i często nie są łatwo rozpoznawalne przez pacjentów na wczesnym etapie. W miarę postępowania erozji możemy dostrzec:
- Nadwrażliwość na temperaturę - jest to jeden z najczęstszych objawów, gdzie zęby stają się szczególnie wrażliwe na zimne lub gorące pokarmy i napoje.
- Zmiany wizualne zębów - zęby mogą wyglądać na świecące i wypolerowane, z widocznymi wgłębieniami przypominającymi bruzdy. Zaawansowane ubytki w szkliwie mogą przybrać postać płaskich, gładkich plam.
- Silne dolegliwości bólowe - w zaawansowanych stadiach erozji, kiedy struktura zęba jest już znacząco zmieniona, mogą wystąpić intensywne bóle zębów.
Przyczyny kwasowej erozji szkliwa
Dieta a szkliwo
Jedzenie, które spożywamy wpływa na zdrowie jamy ustnej i jest jednym z głównych czynników wpływających na stan szkliwa. Produkty takie jak cytrusy, słodzone napoje gazowane, alkohol, czarna kawa, a nawet suszone owoce, mogą negatywnie wpływać na szkliwo zębów. Ich wysoka kwasowość i zawartość cukru sprzyjają erozji szkliwa oraz rozmnażaniu się bakterii.
Przeczytaj więcej o tym, jak jedzenie wpływa na zdrowie jamy ustnej.
Choroby a erozja szkliwa
Nie tylko dieta wpływa na stan szkliwa. Choroby takie jak bulimia czy cukrzyca również mogą prowadzić do jego uszkodzenia. W przypadku bulimii, częste wymioty narażają zęby na działanie kwasów żołądkowych, podczas gdy cukrzyca może prowadzić do suchości w ustach, co z kolei utrudnia neutralizację kwasów.
Czy da się odbudować szkliwo?
Niestety, utracone szkliwo nie regeneruje się samo. Można jednak wspomóc jego odbudowę i wzmocnienie przez remineralizację będącą procesem, w którym do szkliwa wprowadzane są utracone minerały. W domu można stosować pasty z fluorem, które zastępują utracone jony wodorotlenowe w szkliwie. Dodatkowo, regularne wizyty u dentysty, stosowanie diet bogatych w wapń, ograniczenie spożywania cukrów i kwaśnych pokarmów oraz odpowiednia higiena jamy ustnej, są kluczowe w procesie remineralizacji.
Sprawdź, 10 sposobów na zdrowie i mocne zęby.
Jak zapobiegać uszkodzeniu szkliwa?
Zapobieganie erozji szkliwa wymaga podejścia wieloaspektowego. Kluczowe jest ograniczenie spożycia produktów o wysokiej zawartości kwasów, jak napoje gazowane czy soki owocowe, oraz unikanie mycia zębów bezpośrednio po ich spożyciu. Ważna jest także regularna higiena jamy ustnej z użyciem produktów zawierających fluor oraz korzystanie z bezcukrowych gum do żucia, które stymulują produkcję śliny neutralizującej kwasy.
Bibliografia:
- Shellis RP, Featherstone JDB, Lussi A. Understanding the Chemistry of Dental Erosion. In: Lussi A, Ganss C (eds): Erosive Tooth Wear. Monogr Oral Sci. Basel, Karger, 2014, vol 25, pp 163–179.
- Lussi A, Jaeggi T. Chemical Factors. In: Lussi A (ed) Dental Erosion. Monographs in Oral Science, Basel, Karger, 2006, pp 77–87.
- https://sciencenotes.org/the-ph-scale-of-common-chemicals/
