Zatrzymany ząb to problem, który dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci. Ale co właściwie oznacza ten termin? Czy każdy niewyrżnięty ząb jest zębem zatrzymanym? W tym wpisie przyjrzymy się bliżej definicji zęba zatrzymanego oraz omówimy przyczyny i możliwe metody leczenia. Ponadto dowiemy się, ile kosztuje usunięcie zęba zatrzymanego i czy zawsze jest to koniecznością.
Najważniejsze informacje:
- Ząb zatrzymany - co to?
- Ząb zatrzymany - przyczyny
- Ząb zatrzymany - objawy
- Ząb zatrzymany - czy usuwać?
- Usunięcie zatrzymanego zęba - jak przebiega?
- Ściąganie zęba zatrzymanego - na czym polega?
- Zatrzymany ząb u dziecka
Ząb zatrzymany - co to?
Ząb zatrzymany to ząb, którego korona nie wyrżnęła się ponad dziąsło lub tylko częściowo się wysunęła. Anatomicznie jest on wykształcony poprawnie, jednak utknął w kości szczęki lub żuchwy. Najczęściej dotyczy to trzecich zębów trzonowych, zwanych ósemkami, ale także przedtrzonowców i kłów. Istnieją przypadki zatrzymania częściowego, gdzie tylko niewielka część korony wystaje, oraz zatrzymania całkowitego, gdzie ząb jest całkowicie otoczony przez kość.
Zatrzymany ząb może powodować ból, szczękościsk, zapalenie dziąsła oraz stłoczenia. Zazwyczaj zalecana jest ekstrakcja, szczególnie w przypadku ósemek, wymagająca zabiegu chirurgicznego. Inne zęby mogą być leczone ortodontycznie, poprzez tzw. ściąganie zęba zatrzymanego.
Ząb zatrzymany - przyczyny
Przyczyny zatrzymania zębów mogą być różnorodne. Najczęściej wynikają one z braku wystarczającej przestrzeni w łuku zębowym, co uniemożliwia prawidłowy rozwój zęba. Dodatkowo, ciasne ułożenie pozostałych zębów może skutkować zatrzymaniem, zarówno częściowym, jak i całkowitym. Należy zauważyć, że zatrzymanie zęba może także być efektem istniejących guzów lub torbieli w szczęce. Zjawisko to może mieć związek z hiperdoncją.
Warto podkreślić, że odpowiedzialność za tę sytuację ponoszą także czynniki genetyczne oraz zmiany hormonalne. Niedobory witamin, zwłaszcza witaminy A i D, również mogą przyczynić się do zatrzymania zęba. Wpływ na ten problem mogą mieć również urazy szczęki oraz nieprawidłowo przeprowadzone zabiegi stomatologiczne w przeszłości. Zatrzymanie zębów może być również efektem uszkodzenia zawiązków zębów stałych na skutek próchnicy zębów mlecznych. Regularne wizyty u dentysty od najmłodszych lat mogą pomóc w zapobieganiu zatrzymaniu zęba poprzez wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie ewentualnych nieprawidłowości.
Ząb zatrzymany - objawy
Objawy zatrzymania zęba mogą być różnorodne i wpływają na kondycję jamy ustnej. Najczęściej dostrzegalnym objawem jest brak zęba w łuku, zwłaszcza gdy dotyczy to zębów przednich. Jednak w przypadku zębów trzonowych, szczególnie ósemek, brak wyrżnięcia zęba może być trudny do zauważenia, ponieważ nie wszyscy posiadają zawiązki tych zębów.
Objawy zatrzymanego zęba mogą obejmować:
- Stan zapalny dziąsła nad zębem, który nie wyrżnął się do końca,
- Nieprawidłowy zgryz,
- Przewlekły ból spowodowany uciskiem nerwu przez zatrzymany ząb,
- Paradontoza zęba sąsiedniego względem zatrzymanego,
- Próchnica korony zęba częściowo zatrzymanego,
- Szczękościsk oraz trudności z szerokim otwieraniem ust,
- Pęknięcia korzenia lub korony sąsiedniego zęba.
Niektóre przypadki zatrzymanego zęba mogą być trudniejsze do zdiagnozowania, zwłaszcza gdy dotyczą ósemek, które wyrzynają się najpóźniej. W takiej sytuacji stomatolog na podstawie przeglądu i zdjęcia RTG oceni czy jest to ząb zatrzymany oraz dobierze metodę dalszego postępowania.
Ząb zatrzymany - czy usuwać?
Decyzja o usunięciu zęba zatrzymanego jest uzależniona od wielu czynników, w tym od objawów, ryzyka infekcji oraz zdolności do prawidłowego ustawienia zębów. Współczesna stomatologia coraz częściej stara się ratować zęby zatrzymane, stosując nowoczesne techniki i aparaty ortodontyczne. Jednak nie dotyczy to zazwyczaj ósemek, które zwykle nie mają na to miejsca lub mogą powodować liczne problemy, takie jak uszkodzenia korzenia zęba sąsiedniego czy przesuwanie pozostałych zębów. W takich przypadkach zaleca się ich usuwanie, zwłaszcza gdy towarzyszą temu objawy takie jak ropień, torbiel czy próchnica.
Zatrzymane zęby mogą negatywnie wpływać na zdrowie jamy ustnej, prowadząc do takich powikłań jak paradontoza, stany zapalne dziąseł oraz dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych, co utrudnia codzienną aktywność i przyczynia się do problemów ze zgryzem. W takiej sytuacji zaleca się jak najszybsze podjęcie leczenia, które zazwyczaj polega na ekstrakcji zęba lub ściągnięciu go w trakcie terapii ortodontycznej, aby uniknąć przykrych konsekwencji i zbędnego bólu związanego z niewyrżniętym zębem. Jeśli natomiast ząb zatrzymany nie wywołuje żadnych objawów i nie oddziałuje na sąsiednie zęby, podjęcie leczenia nie jest konieczne. Należy jednak regularnie monitorować stan zęba na kontrolnych wizytach stomatologicznych.
Usunięcie zatrzymanego zęba - jak przebiega?
Usunięcie zatrzymanego zęba jest procedurą chirurgiczną. Proces rozpoczyna się od podania pacjentowi znieczulenia miejscowego. Następnie chirurg wykonuje nacięcie dziąsła, odsłaniając zatrzymany ząb. W przypadku zębów całkowicie zatrzymanych w kości konieczne jest także wycięcie fragmentu kości nad zębem. Po uzyskaniu dostępu, chirurg dokonuje rozpreparowania korzeni i wykonuje dłutowanie, czyli ich rozchwianie. Ostatecznie korzenie są usuwane za pomocą kleszczy chirurgicznych. Po usunięciu zęba, miejsce po nim jest dokładnie oczyszczane, a rana zszywana.
Pomimo że samo usunięcie zęba chirurgicznie nie jest bolesne dzięki znieczuleniu, po ustaniu znieczulenia mogą pojawić się dolegliwości bólowe, obrzęk oraz dyskomfort związany z przełykaniem pokarmów. Stomatolog może zalecić stosowanie antybiotyku w celu zapobiegania ewentualnym infekcjom i przyspieszenia procesu gojenia.
Usunięcie zatrzymanego zęba - ile kosztuje?
Usunięcie zatrzymanego zęba kosztuje zazwyczaj od 500 do nawet 2000 złotych, zależnie od gabinetu stomatologicznego, w którym wykonywany jest zabieg. Cena może różnić się w zależności od stopnia trudności ekstrakcji, który może być bardzo zróżnicowany.
Ściąganie zęba zatrzymanego - na czym polega?
Ściąganie zęba zatrzymanego polega wprowadzeniu go do łuku zębowego. Procedura rozpoczyna się od chirurgicznego odsłonięcia zęba zatrzymanego, do czego często wykorzystuje się nóż piezoelektryczny. Narzędzie to emituje fale ultradźwiękowe, które umożliwiają precyzyjne nacinanie tkanek przy jednoczesnym ograniczeniu krwawienia. Następnie rozpoczyna się leczenie za pomocą aparatu ortodontycznego. Jest on wykorzystywany do stopniowego przesuwania zęba w kierunku prawidłowej pozycji w łuku zębowym. Cały proces może być długotrwały i wymaga regularnych wizyt u ortodonty przez okres nawet kilku lat, jednakże może prowadzić do osiągnięcia satysfakcjonujących efektów bez konieczności usunięcia zęba. Procedura ta może być zalecana zwłaszcza w przypadku zatrzymanych zębów przednich, takich jak jedynki, dwójki, kły czy piątki.
Zatrzymany ząb u dziecka
Zatrzymanie zębów u dzieci najczęściej występuje podczas wymiany zębów mlecznych na stałe. Problem dotyczy głównie górnych kłów i dolnych przedtrzonowców. Ząb zatrzymany u dziecka to ten, który nie wyrżnął się prawidłowo przez okres co najmniej 2 lat od utraty zęba mlecznego. Może to być spowodowane późną wymianą zębów lub zatrzymaniem zęba mlecznego, co może prowadzić do skrzywienia zęba stałego. Do przyczyn zalicza się również nieprawidłowe położenie zawiązka zęba, zbyt mała szerokość szczęki, uwarunkowania genetyczne lub przebyte urazy zębów.
Kontrole u stomatologa i wczesna diagnostyka pozwalają wykryć problem i podjąć odpowiednie działania, takie jak usunięcie nie wypadających zębów mlecznych. Leczenie zęba zatrzymanego może obejmować ekstrakcję lub wprowadzenie go do łuku zębowego za pomocą aparatu ortodontycznego, zależnie od indywidualnej sytuacji pacjenta.
Bibliografia:
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wisdom-teeth/symptoms-causes/syc-20373808
- https://aaoinfo.org/whats-trending/what-is-an-impacted-tooth/
- https://www.nuh.nhs.uk/orthodontics-tooth-impaction/
- https://www.allstar-pediatricdentistry.com/blog?p=what-is-an-impacted-tooth
