Mesiodens oznacza ząb nadliczbowy, który pojawia się w okolicy linii pośrodkowej szczęki, czyli pomiędzy górnymi jedynkami. Znacznie rzadziej dotyczy to dolnego łuku zębowego. W opracowaniach naukowych można spotkać określenie tego zjawiska jako ząb pośrodkowy lub pieńkowy. To zaburzenie może prowadzić do kilku poważnych problemów. Sprawdź jak objawia się mesiodens i jakie rozwiązania proponuje stomatologia.
Najważniejsze wątki artykułu:
- Mesiodens - o jeden ząb za dużo
- Przyczyny mesiodens
- Objawy mesiodens i możliwe problemy
- Diagnostyka mesiodens
- Leczenie mesiodens
Mesiodens - o jeden ząb za dużo
Ile zębów ma człowiek? Przy prawidłowej budowie jamy ustnej mamy ich od 28 do 32 (w zależności od tzw. zębów mądrości, które mogą, ale nie muszą się pojawić). Zjawisko o nazwie mesiodens oznacza obecność dodatkowego zęba zlokalizowanego centralnie w szczęce, między siekaczami. Zwykle charakteryzuje się on stożkowatym kształtem.
Mesiodens jest najczęściej występującą formą hiperdoncji oznaczającej występowanie dodatkowych zębów. To zaburzenie należy do rzadkości i według różnych źródeł występuje w populacji na poziomie około 0,15% - 1,9%, a co ciekawe - częściej dotyczy płci męskiej. Dotyczy to zarówno zębów mlecznych, jak i stałych. Ważne jest też to, że mesiodens może mieć postać zęba zatrzymanego, czyli takiego, który nie wyrżnął się ponad linię dziąsła.
Produkty powiązane
Przyczyny mesiodens
Przyczyny występowania mesiodens nie do końca są wyjaśnione i istnieje na ten temat kilka teorii. Badacze są jednak zgodni co to wpływu dziedziczności. Nadliczbowy ząb bardzo często jest cechą rodzinną. Zwiększona aktywność genów odpowiedzialnych za tworzenie zębów, może prowadzić do formowania dodatkowych zawiązków.
Pewną rolę odgrywają też szersze zaburzenia rozwojowe. Mesiodens obserwowany jest przy takich schorzeniach, jak:
- dysplazja obojczykowo-czaszkowa
- zespół Gardnera
- rozszczep wargi i podniebienia
Objawy mesiodens i możliwe problemy
Objawy mesiodens zależą częściowo od tego, czy mamy do czynienia z zębem wyrżniętym, czy z zatrzymanym. Typowym symptomem jest opóźnione wyrzynanie stałych jedynek oraz widoczny w jamie ustnej ząb o nietypowym kształcie.
Produkty powiązane
Mesiodens może powodować szereg powikłań i inicjować kolejne. Do najczęściej spotykanych problemów na tle mesiodens należą opóźnione lub nieprawidłowe wyrzynanie stałych siekaczy, np. zęby nie pojawiają się w terminie lub wyrzynają się:
- pod złym kątem
- w nietypowej lokalizacji
- poza prawidłową linią łuku zębowego
Innymi słowy - ząb wychodzi, ale nie tam, gdzie powinien.
Nadprogramowy ząb może wywołać zaburzenia zgryzu, a w związku z tym też nieestetyczny wygląd. W literaturze medycznej udokumentowano takie komplikacje, jak:
- stłoczenie
- rotacja zębów
- diastema (szpara między jedynkami)
- zaburzenia w układzie łuku zębowego
Mesiodens bywa przyczyną bólu, ponieważ utrudnia proces wyrzynania. Ucisk na sąsiednie struktury może wywołać stany zapalne, a nawet torbiele.
Istnieją przypadki, gdy mesiodens doprowadził do resorpcji korzeni sąsiednich zębów lub wywołał inne zmiany patologiczne (choć te powikłania są rzadsze). W skrajnych przypadkach istnieje ryzyko ankylozy zęba, czyli jego zrośnięcia się z kością szczęki.
Nierzadko zdarza się też tak, że zatrzymany mesiodens nie wywołuje objawów i pozostaje ukryty. Do jego wykrycia dochodzi przypadkiem, przy okazji wykonania zdjęcia RTG z innych wskazań.
Diagnostyka mesiodens
W celu rozpoznania mesiodens dentysta wykonuje najpierw badanie jamy ustnej, aby zweryfikować czy widoczny jest dodatkowy ząb. Mesiodens zatrzymany może być rozpoznany za pomocą diagnostyki radiologicznej. Najczęściej stosowane jest standardowe RTG i pantomogram.
Produkty powiązane
Tomografia komputerowa należy do bardziej zaawansowanych metod obrazowania i pozwala dokładnie określić pozycję mesiodens, kierunek i relacje z sąsiednimi strukturami. Warto podkreślić, że wczesne zdiagnozowanie mesiodens pozwala na szybkie podjęcie leczenia, a tym samym daje szansę na uniknięcie negatywnych skutków i powikłań.
Leczenie mesiodens
W oparciu o wyniki badań diagnostycznych, specjalista podejmuje decyzję o odpowiedniej metodzie leczenia. Te zaś obejmują:
- usunięcie chirurgiczne nadliczbowego zęba, czyli ekstrakcję;
- jeśli po usunięciu mesiodensa stałe siekacze nie wyrzynają się spontanicznie zgodnie z oczekiwaniem lekarza, może być konieczna chirurgiczna ekspozycja oraz zastosowanie ruchomego lub stałego aparatu na zęby;
- gdy mesiodens spowodował zaburzenia zgryzu - konieczne jest leczenie ortodontyczne. W zależności od sytuacji u danego pacjenta, celem podejmowanych procedur jest zapewnienie właściwej przestrzeni w jamie ustnej, prawidłowe ustawienie siekaczy, zredukowanie rotacji.
Leczenie mesiodens, podobnie jak inne działania z obszaru ortodoncji, są łatwiejsze i wymagają mniej czasu w przypadku najmłodszych pacjentów. Dlatego tak ważne są kontrolne badania w gabinecie stomatologicznym i ortodontycznym u dzieci.
Produkty powiązane
Bibliografia:
- K. A. Russell, M. A. Folwarczna, Mesiodens-diagnosis and management of a common supernumerary tooth [w:] Journal Canadian Dental Association 2003 Jun;69(6)
- M. Greinke, Mesiodens as the Most Common Supernumerary Tooth – Literature Review [w:] Dental and Medical Problems 2013, vol. 50, nr 4, October-December
- R. Singhal, A. Bhagol, P. Singhal, R. Namdev, R. Rani, N. Sikka, Prevalence and Characteristics of Mesiodens among 4–12-year-old Children of North Indian Subpopulation [w:] Journal of South Asian Association of Pediatric Dentistry 2020, Volume 3 Issue 2 (dostęp: 3.12.2025).
