Ortodoncja kojarzy się najczęściej z zakładaniem aparatu na zęby. Ale czy to jedyna sprawa, z którą można zgłosić się do ortodonty? Dziś przyglądamy się jaki zakres działań realizuje ortodonta. Na czym dokładnie polega ta specjalizacja i jakie problemy może rozwiązać? Sprawdź razem z nami!
Kim jest ortodonta?
- Ortodonta - czym się zajmuje?
- Dlaczego konsultacja z ortodontą jest bardzo ważna?
- Kto może korzystać z usług ortodonty?
- Z jakimi problemami należy zgłosić się do ortodonty?
- Jakie wady wyleczy ortodonta?
- Ortodonta - NFZ refunduje leczenie u dzieci
- Jak znaleźć ortodontę dziecięcego na NFZ?
- Leczenie u ortodonty - co trzeba wiedzieć?
- Wskazówki od ortodontów podczas noszenia aparatu
Ortodonta - czym się zajmuje?
Ortodonta to lekarz dentysta, który specjalizuje się w diagnozowaniu, zapobieganiu i leczeniu wad zgryzu i innych nieprawidłowości w ustawieniu zębów.
Jeśli sądzisz, że najważniejszym wymiarem pracy ortodonty jest estetyka uśmiechu, a ortodoncja skupia się tylko na urodzie, to jesteś w błędzie. Ten aspekt, choć jest niewątpliwie ważny, to leży na dalszym planie. Dlaczego? Ponieważ wady zgryzu to zaburzenia w budowie i czynnościach zębów, łuków zębowych i ich wzajemnej relacji. Te zaś mogą w poważny sposób obniżać komfort życia.
Nieleczone wady prowadzą do licznych problemów, takich jak:
- bóle stawów skroniowo-żuchwowych
- napięcia mięśni twarzy
- zaburzenia układu żucia
- nieprawidłowa wymowa
- kłopoty z przeżuwaniem pokarmów
- zaburzenia oddychania
- skłonność do próchnicy
Produkty powiązane
U osób z dużymi wadami zgryzu obserwuje się także zmiany rysów twarzy, które często są powodem obniżonej pewności siebie i kompleksów.
Ortodonta zajmuje się także przygotowaniem zgryzu do leczenia protetycznego, chirurgicznego lub implantologicznego.
Dlaczego konsultacja z ortodontą jest bardzo ważna?
Pomoc ortodonty jest niezbędna by utrzymać zęby w dobrym zdrowiu. Leczenie ortodontyczne zapobiega pojawieniu się lub pogłębianiu groźnych komplikacji, a do tych należą:
- ścieranie się szkliwa
- nadwrażliwość zębów
- wyższe ryzyko rozwoju próchnicy
- gromadzenie się kamienia nazębnego
- halitoza
- recesja dziąseł
- abrazja
Brak profesjonalnego wsparcia, które daje ortodoncja, może spowodować konieczność częstego leczenia stomatologicznego. W wielu przypadkach oznacza też utratę zębów z powodu pęknięć lub złamań, stanów zapalnych w jamie ustnej wywołanych uszkodzeniami błon śluzowych, chorób dziąseł i przyzębia.
Produkty powiązane
Kto może korzystać z usług ortodonty?
Choć wizyty u ortodonty często są kojarzone z dziećmi i faktycznie one w dużej mierze korzystają z ich opieki, to ortodoncja jest dziedziną, która pomaga ludziom w każdym wieku.
Warto w tym miejscu rozprawić się z mitem, jakoby wady zgryzu nie były możliwe do wyleczenia u osób dorosłych. Jest to nieprawda, a leczenie ortodontyczne przynosi dobre efekty bez względu na wiek. Prawdą natomiast jest to, że u najmłodszych pacjentów korekcja zgryzu wymaga zwykle mniej czasu i jest argument, by o prawidłowy zgryz zadbać jak najwcześniej.
Z jakimi problemami należy zgłosić się do ortodonty?
Zacznijmy z punktu widzenia rodzica - kiedy iść z dzieckiem do ortodonty? Ministerstwo Zdrowia rekomenduje, by pierwsza kontrolna wizyta odbyła się w okresie ząbkowania. Już wtedy specjalista może zaobserwować niepokojące symptomy i udzielić ważne wskazówki.
Dość często źródłem problemów z uzębieniem jest długie i zbyt częste korzystanie ze smoczka. Warto to skonsultować z ortodontą. Być może, jeśli Twojemu dziecku trudno rozstać się ze smoczkiem, dobrą alternatywą będzie smoczek ortodontyczny.
Przedwczesna utrata zębów mlecznych to kolejne wskazanie do wizyty u ortodonty. Sprawdź kiedy wypadają mleczaki. Jeśli z jakichkolwiek powodów dziecko traci je wcześniej - zachodzi duże ryzyko nieprawidłowości w wyrzynaniu się zębów stałych.
Produkty powiązane
Bezwarunkowym powodem do wizyty u ortodonty z dzieckiem, powinny być zauważalne gołym okiem skrzywienia, stłoczenia zębów lub zbyt duże odległości między nimi (porównaj to z diastemą). Sygnały wskazujące na wady zgryzu to także:
- seplenienie, niewyraźna artykulacja
- asymetryczność twarzy
- cofnięta lub wysunięta ku przodowi broda
- ustawiczne oddychanie przez usta
Jakie wady wyleczy ortodonta?
Dorośli, jak już wspomnieliśmy, także mogą podjąć leczenie u ortodonty. Często jest tak, że sami dostrzegamy nieestetyczne cechy i niedoskonałości uśmiechu. Coraz większa świadomość w kwestii zdrowia jamy ustnej oraz łatwiejszy dostęp do rzetelnych informacji sprawiają, że mamy większą wiedzę na ten temat.
Bywa też tak, że to nasz stomatolog sugeruje nam, że warto byłoby zająć się korekcją wady, ze względu na kondycję zębów. W zakresie kompetencji ortodonty mieści się również leczenie zaburzeń wzrostu szczęk u dzieci i młodzieży.
Leczenie wad zgryzu u ortodonty zawsze opiera się na indywidualnym podejściu do pacjenta. Wady mogą występować w różnym stopniu, czasem towarzyszą im inne nieprawidłowości, które trzeba uwzględnić. Najbardziej rozpowszechnione problemy, jakimi zajmuje się ortodoncja, to:
- przodozgryz
- tyłozgryz
- zgryz krzyżowy
- zgryz otwarty
- protruzja i retruzja
- zgryz głęboki
Ortodonci przygotowują plan leczenia w oparciu o nowoczesne metody diagnostyczne, takie jak RTG czy tomografia komputerowa zębów.
Niejednokrotnie potrzebna jest współpraca z chirurgiem stomatologicznym. Zbyt mało miejsca w szczęce lub żuchwie wymaga czasem wykonania ekstrakcji zęba. Uzyskanie w ten sposób przestrzeni pozwala na zastosowanie aparatu. Innym zabiegiem, który łączy dziedziny ortodoncji i chirurgii jest kortykotomia.
>> Sprawdź jaki wybrać płyn do płukania jamy ustnej po zabiegach chirurgicznych
Produkty powiązane
Ortodonta - NFZ refunduje leczenie u dzieci
Ortodonta na NFZ jest przewidziany w polskim systemie opieki zdrowotnej tylko u dzieci. Dorośli, którzy decydują się na korektę wad zgryzu, mogą to zrobić wyłącznie prywatnie. Ile kosztuje aparat na zęby? To zależy od wielu czynników jest ustalane indywidualnie dla każdego pacjenta.
Ortodonta dziecięcy na NFZ przysługuje dzieciom do 12 lat, a przez kolejny rok, do ukończenia 13. roku życia, dzieci mogą zgłaszać się jeszcze na bezpłatne kontrole po zakończeniu leczenia ortodontycznego. W ramach usług ortodonty na NFZ dla dzieci mieszczą się:
- zdjęcie pantomograficzne - dwukrotnie podczas całego leczenia (na podstawie skierowania od ortodonty)
- ruchomy aparat
- kontrole do ukończenia 13 lat
Jak znaleźć ortodontę dziecięcego na NFZ?
Szukasz ortodonty dziecięcego na NFZ? Możesz skorzystać z informatora o terminach leczenia na stronie internetowej NFZ*:
1. wybierz rodzaj świadczenia leczenie aparatem ortodontycznym lub poradnia ortodontyczna dla dzieci
2. wybierz województwo
3. wybierz miasto
4. kliknij wyszukaj
Otrzymasz listę placówek i dostępne terminy.
Przy poszukiwaniu warto wziąć pod uwagę inne lokalizacje, jeśli mamy możliwość dojazdu do innych miast. Z usług ortodonty dziecięcego na NFZ, podobnie jak z wszystkich innych, można korzystać w dowolnym miejscu w kraju.
Wiedza, że ortodonta na NFZ dla dzieci ma ograniczenia wiekowe, tym bardziej powinna zmotywować rodziców do jak najwcześniejszego zainteresowania się tym tematem.
Leczenie u ortodonty - co trzeba wiedzieć?
Leczenie u ortodonty to bardzo szeroki zakres metod. Specjaliści wykorzystują aparaty stałe i ruchome. Te ostatnie również mają zastosowanie u dorosłych pacjentów. Coraz częściej stosowanym rozwiązaniem są przezroczyste aparaty nakładkowe Invisalign. Każdy przypadek stanowi dla ortodonty jednostkowe wyzwanie i traktowany jest indywidualnie. Nowoczesna ortodoncja wykorzystuje też mikroimplanty.
>> Sprawdź czym jest aparat kryształowy
Produkty powiązane
W niektórych przypadkach po zakończeniu leczenia u ortodonty, wskazana jest konsultacja z fizjoterapeutą stomatologicznym.
Korzyści leczenia ortodontycznego to nie tylko piękniejszy uśmiech. Prawidłowy zgryz oznacza łatwiejszą higienę jamy ustnej, a więc i zdrowsze zęby oraz lepsze samopoczucie.
Skorzystaj z naszego bezpłatnego poradnika >> jak dbać o aparat ortodontyczny?
Wskazówki od ortodontów podczas noszenia aparatu
Podczas leczenia u ortodonty z pewnością czeka nas kilka wyzwań. Codzienna higiena jamy ustnej, gdy mamy na zębach stały aparat, jest nieco utrudniona, a początkowo może nam towarzyszyć dyskomfort wywołany naciskiem. Czasem elementy aparatu drażnią wrażliwe błony śluzowe wewnątrz jamy ustnej. Wówczas świetnie się sprawdza wosk ortodontyczny.
Jakich wskazówek w kontekście higieny zębów z aparatem udzielają ortodonci? To warto wiedzieć:
> Jednym z najczęściej polecanych przez dentystów sposobem na codzienną higienę jest używanie szczoteczki sonicznej. To urządzenie jest delikatne dla zębów, a aktywna piana powstająca podczas mycia dociera do miejsc trudno dostępnych.
> Irygator do zębów świetnie się sprawdza do usuwania resztek pokarmów. Dzięki silnemu strumieniowi wody skutecznie pozbędziesz się płytki nazębnej. Wypróbuj irygator do zębów PixieDent Complete Care White wraz ze specjalną końcówką przeznaczoną dla osób noszących aparat PixieDent Orthodontic Tips.
Produkty powiązane
> Korzystaj ze szczoteczek międzyzębowych - te małe i elastyczne akcesoria są niedrogie, a pomagają zadbać o newralgiczne miejsca i przestrzenie między aparatem a zębami.
> Używaj codziennie płyn do płukania jamy ustnej. W naszym sklepie znajdziesz wiele preparatów, które zostały opracowane z myślą leczeniu ortodontycznym. Mają one działanie antybakteryjne, chronią przed gromadzeniem się biofilmu na szkliwie i aparacie, a także mają korzystne działanie na błony śluzowe.
Sprawdź także ważne informacje >> aparat ortodontyczny a dieta
Produkty powiązane
Bibliografia:
- L. Robertson, H. Kaur i inni, Effectiveness of clear aligner therapy for orthodontic treatment: A systematic review [w:] Orthodontics & craniofacial research 2020 (dostęp: 1.09.2025).
- R. Ghodasra, M. Brizuela, Orthodontics – Malocclusion [w:] National Library of Medicine (dostęp: 1.09.2025).
- A. Papadimitriou, S. Mousoulea, N. Gkantidis, D. Kloukos, Clinical effectiveness of Invisalign® orthodontic treatment: a systematic review [w:] Progress in Orthodontics 2018 Sep 28;19(1) (dostęp: 1.09.2025).
- P. S. Fleming, S. D. Springate, R. A. Chate, Myths and realities in orthodontics [w:] British Dental Journal 2015 Feb 16;218(3) (dostęp: 1.09.2025).
- Ministerstwo Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, Ortodonta dla dzieci (dostęp: 1.09.2025).
- *Terminy leczenia NFZ
