Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiety, który wiąże się z licznymi zmianami. Organizm przyszłej mamy funkcjonuje w odmienny sposób, co ma wpływ także na stan zdrowia jamy ustnej. Właściwa higiena zębów i dziąseł w czasie ciąży nie tylko chroni przed przykrymi dolegliwościami, ale może mieć istotne znaczenie dla zdrowia rozwijającego się dziecka. W niniejszym artykule wyjaśniamy, jakie produkty do higieny jamy ustnej są bezpieczne i skuteczne w ciąży oraz na co zwracać szczególną uwagę!
Najważniejsze informacje:
- Dlaczego higiena jamy ustnej w ciąży jest tak ważna?
- Szczotkowanie zębów w ciąży – jak często i czym?
- Dobór szczoteczki – jaka najlepsza dla przyszłej mamy?
- Płyny do płukania jamy ustnej w ciąży – które są bezpieczne?
- Krwawiące dziąsła w ciąży – skąd się biorą i co robić?
- Nitkowanie i irygacja – czy warto?
Dlaczego higiena jamy ustnej w ciąży jest tak ważna?
W ciąży w organizmie kobiety dochodzi do wzrostu poziomu hormonów, głównie progesteronu i estrogenu, które wpływają na układ krążenia, zwiększając przepływ krwi w błonach śluzowych – także w dziąsłach. Skutkuje to ich większą wrażliwością na bakterie bytujące w płytce nazębnej, co zwiększa ryzyko zapaleń. Nieleczone choroby przyzębia mogą nieść poważne konsekwencje. Badania wykazały, że stany zapalne w jamie ustnej mogą być czynnikiem ryzyka przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej dziecka czy nawet zakażeń ogólnoustrojowych u matki.
>>> Przeczytaj też: ciąża i leczenie zębów – 7 ważnych faktów
Szczotkowanie zębów w ciąży – jak często i czym?
Fluor – bezpieczny i wskazany
Fluor to składnik mineralny o udowodnionej skuteczności w zapobieganiu próchnicy. Wbrew popularnym mitom, jego stosowanie w ciąży jest bezpieczne – zarówno w pastach, jak i płukankach, o ile przestrzegamy rekomendowanych stężeń.
Fluor wzmacnia szkliwo i zapobiega demineralizacji, co jest szczególnie ważne w okresie, kiedy zwiększona kwasowość w ustach (na przykład na skutek wymiotów czy refluksu) sprzyja erozji szkliwa.
Warto sięgać po pastę z zawartością fluoru na poziomie 1000–1450 ppm, a także unikać produktów zawierających alkohol, laurylosiarczan sodu (SLS) czy olejki eteryczne, które mogą nasilać podrażnienia.
>>> Przeczytaj: Ile fluoru powinna mieć pasta do zębów
Produkty powiązane
Nudności a pasta do zębów – jak sobie radzić?
Mdłości to powszechny problem ciężarnych, często nasilany przez zapach lub smak pasty do zębów. W takiej sytuacji warto testować różne warianty smakowe. Niektóre kobiety lepiej tolerują owocowe, ziołowe lub neutralne pasty, zamiast klasycznych miętowych.
>>> Sprawdź: jaka pasta do zębów w ciąży?
Produkty powiązane
W przypadku wymiotów, które często występują w pierwszym trymestrze, nie należy natychmiast szczotkować zębów. Warto najpierw przepłukać jamę ustną wodą lub roztworem sody oczyszczonej (łyżeczka na szklankę wody) i odczekać 30 minut, aby uniknąć erozji szkliwa przez kwaśne treści żołądkowe.
Dobór szczoteczki – jaka najlepsza dla przyszłej mamy?
Podczas ciąży dziąsła stają się bardziej wrażliwe, dlatego warto postawić na szczoteczki z miękkim włosiem, które nie podrażnią delikatnej błony śluzowej.
Produkty powiązane
Metoda szczotkowania
Najbardziej polecana jest technika obrotowo-wymiatająca, polegająca na ustawieniu włosia pod kątem 45˚ do szyjek zębowych i wykonywaniu ruchów wymiatających. Szczotkowanie powinno obejmować wszystkie powierzchnie zębów – zewnętrzne, wewnętrzne i żujące.
Nie należy zapominać o czyszczeniu powierzchni języka, na której gromadzą się bakterie i nalot. W tym celu można użyć skrobaczek lub szczoteczek z dedykowaną powierzchnią do czyszczenia języka.
Płyny do płukania jamy ustnej w ciąży – które są bezpieczne?
Płyny do płukania jamy ustnej stanowią istotne uzupełnienie codziennej higieny. W czasie ciąży należy wybierać bezalkoholowe płukanki, które nie podrażniają błon śluzowych ani nie wpływają negatywnie na rozwijający się płód.
Chlorheksydyna – tak, ale z umiarem
Chlorheksydyna to substancja przeciwbakteryjna często stosowana w leczeniu stanów zapalnych dziąseł. W ciąży jej użycie jest dozwolone, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze. Zaleca się płukanie jamy ustnej raz dziennie bezalkoholowym roztworem chlorheksydyny o stężeniu 0,12%.
Nie należy jednak stosować jej przewlekle bez konsultacji z stomatologiem – długotrwałe używanie może prowadzić do przebarwień szkliwa oraz zaburzenia flory bakteryjnej jamy ustnej.
Produkty powiązane
Płukanki z fluorkiem sodu
Alternatywą są bezalkoholowe płukanki fluorkowe:
- 0,02% NaF – stosowane dwa razy dziennie
- 0,05% NaF – stosowane raz dziennie
Fluor zawarty w płynach wspiera remineralizację szkliwa i chroni przed próchnicą.
Produkty powiązane
Krwawiące dziąsła w ciąży – skąd się biorą i co robić?
Obrzęk, zaczerwienienie, nadwrażliwość i krwawienie z dziąseł to typowe objawy ciążowego zapalenia dziąseł. Szacuje się, że ponad połowa kobiet ciężarnych doświadcza tego problemu.
Główne przyczyny to:
- zwiększony przepływ krwi w obrębie jamy ustnej,
- podwyższone stężenie progesteronu i estrogenu, które zwiększają podatność dziąseł na stan zapalny,
- nagromadzenie płytki bakteryjnej w wyniku niedostatecznej higieny.
Jak łagodzić objawy?
Nie wolno rezygnować z higieny! Wręcz przeciwnie – należy delikatnie, ale dokładnie szczotkować zęby. Można wspomagać się naturalnymi naparami z szałwii lub rumianku, które działają przeciwzapalnie, ściągająco i łagodząco na błony śluzowe.
Nitkowanie i irygacja – czy warto?
Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych to nieodzowny element higieny jamy ustnej w ciąży. Resztki pokarmowe i płytka bakteryjna gromadząca się w trudno dostępnych miejscach sprzyjają rozwojowi stanów zapalnych.
Nici dentystyczne
Należy codziennie stosować nić dentystyczną, najlepiej o miękkiej strukturze. Odcinek ok. 30 cm należy wprowadzać delikatnie, poruszając nicią w górę i w dół wzdłuż każdej powierzchni stycznej.
Produkty powiązane
Szczoteczki międzyzębowe i irygatory
Dla osób, które nie tolerują nitkowania, dobrym rozwiązaniem są szczoteczki międzyzębowe lub irygatory – urządzenia wypłukujące resztki pokarmowe i bakterie za pomocą strumienia wody.
Produkty powiązane
Bibliografia:
- https://epozytywnaopinia.pl/en/jak-dbac-o-zeby-w-ciazy
- https://ptsd.net.pl/wp-content/uploads/2017/05/Zalecenia-w-zakresie-higieny-jamy-ustnej-dla-kobiet-w-ciazy.pdf
- https://www.espiredental.com/blog/choosing-the-right-toothpaste-and-mouthwash-during-pregnancy
