Złamanie lub pęknięcie zęba to sytuacja, która zawsze jest niemiłym zaskoczeniem. Zdarza się to podczas jedzenia, uprawiania sportu, a czasem nawet bez wyraźnej przyczyny. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z niewielkim uszkodzeniem, czy poważnym urazem sięgającym do korzenia, konieczna jest szybka interwencja dentysty. Sprawdź jak należy postępować!
Co robić w przypadku złamania zęba lub jego pęknięcia?
Złamany ząb – pierwsze działania
Szkliwo zębów jest niezwykle twardą tkanką, ale jednak nie niezniszczalną. Do pęknięcia zęba lub jego złamania na różnych wysokościach może dojść np. podczas zabawy, w trakcie gier zespołowych i w różnego rodzaju wypadkach (na rowerze, hulajnodze itp.).
Jeśli doszło do urazu, przede wszystkim zachowaj spokój i skontaktuj się z dentystą. Opisz swoją sytuację, a z pewnością zostaniesz zakwalifikowany/a jako pilny przypadek. Prawdopodobnie otrzymasz wskazówki by:
- przepłukać usta letnią wodą (nie gorącą),
- delikatnie zatamować krwawienie, jeśli takie wystąpiło,
- unikać gryzienia po stronie uszkodzonego zęba,
- w razie bólu możesz zastosować zimny okład na policzek.
Każde uszkodzenie zęba wymaga konsultacji stomatologicznej – nawet wtedy, gdy objawy wydają się niegroźne. Im szybciej zjawisz się w gabinecie specjalisty, tym większe są szanse na uratowanie zęba i uniknięcie powikłań, takich jak zapalenie miazgi.
Jeśli masz w ręku ułamany kawałek - zachowaj go! Jest szansa na jego reimplantację, czyli przytwierdzenie na powrót naturalnej tkanki. Opłucz wówczas ząb, jeśli są na nim jakieś zanieczyszczenia i zabezpiecz go zanurzając np. w roztworze soli fizjologicznej lub nawet we własnej ślinie. Nie zwlekaj z wizytą u dentysty i nie próbuj samodzielnie przytwierdzać złamanego zęba!
Jeśli nie mamy ułamanego fragmentu - nic straconego. Współczesna stomatologia zachowawcza dysponuje licznymi metodami odbudowy zębów.
Produkty powiązane
Nie ignoruj pękniętego zęba!
Pęknięcie zęba może nie być widoczne gołym okiem, ale dawać o sobie znać poprzez nadwrażliwość na zimno/ ciepło, dyskomfort i ból. Zdarza się też, że uszkodzenie jest widoczne, ale wywołuje żadnych objawów. Nie lekceważ jednak tego i umów się na wizytę. Nieszczelność zęba to otwarta droga dla drobnoustrojów i z czasem może rozwinąć się stan zapalny prowadzący do utraty zęba.
Szczególnie niebezpieczny jest pęknięty ząb pionowo, ponieważ szczelina może sięgać w głąb struktury, nawet do korzenia. W każdym przypadku wskazana jest diagnostyka obrazowa. Zdjęcie RTG lub tomografia CBCT pozwolą ustalić w jakim stanie są zęby i ich korzenie.
Gdy dochodzi do sytuacji określanej jako pęknięty ząb na pół, zwykle mamy do czynienia z poważnym uszkodzeniem, które objawia się silnym bólem.
Leczenie pękniętego lub złamanego zęba
Leczenie złamanego lub pękniętego zęba zależy od stopnia uszkodzenia:
- jak daleko sięga w kierunku korzenia
- czy uszkodzona została miazga
- czy w zębie stwierdza się stan zapalny
Przy niewielkich urazach możliwa jest odbudowa kompozytem lub licówki.
Produkty powiązane
Obecnie w nowoczesnych gabinetach wykorzystywane są materiały wysokiej klasy, które perfekcyjnie imitują naturalną strukturę. Odbudowany ząb nie będzie się niczym różnił od pozostałych. Sprawdź więcej kiedy stosuje się bonding.
W przypadku poważniejszych stanów konieczne może być leczenie kanałowe, które pozwala zachować ząb mimo zaawansowanego urazu.
Złamany ząb przy dziąśle - nie zwlekaj z wizytą u dentysty!
Jeśli doszło do złamania zęba przy dziąśle, to mamy do czynienia ze sprawą poważną, ale nie bez beznadziejną. Złamany ząb przy dziąśle lub przy korzeniu jest trudniejszy w leczeniu, ponieważ linia pęknięcia znajduje się blisko struktur utrzymujących ząb w zębodole. Im szybciej zgłosisz się do gabinetu, tym większa szansa na zachowanie własnego zęba.
Ząb złamany przy dziąśle można odbudować jeśli stan korzenia na to pozwala. Jeśli diagnostyka wraz z oceną lekarza nie daje szans na uratowanie zęba - konieczne będzie przeprowadzenie ekstrakcji tych fragmentów, które pozostały w jamie ustnej. Co dalej? To zależy od stanu pozostałych zębów. Istnieje kilka możliwości, takich jak implanty lub odbudowa protetyczna, np. mosty.
Produkty powiązane
Co zwiększa ryzyko złamań i pęknięć zębów?
Kondycja zębów, a więc także ich twardość i odporność na uszkodzenia, zależy w dużej mierze od naszych nawyków i świadomości na temat zdrowia. Większe ryzyko złamania lub pęknięcia dotyczy zębów po leczeniu kanałowym. Wynika to z faktu, że jest on martwy, a więc słabszy.
Jeśli do pęknięcia czy złamania dochodzi łatwo, w wyniku nagryzienie jedzenia - świadczy to o znacznym osłabieniu szkliwa. Powodem tego mogą być:
- bruksizm
- dieta niesprzyjająca zdrowiu zębów
- zaniedbania w higienie jamy ustnej
- wady zgryzu
- nieleczona próchnica
Chroń zęby przed złamaniem
Nie wszystko jesteśmy w stanie przewidzieć, a wypadki i nieszczęśliwe zbiegi okoliczności zdarzają się każdemu - to jasne. Jednak dość często pacjenci trafiający do gabinetu stomatologicznego ze złamanym zębem, przyznają się do nierozsądnych zachowań, takich jak próby otwierania zębami butelki. Jak mówi przysłowie - mądry Polak po szkodzie, ale można też wyciągać naukę z cudzych błędów, by samemu uniknąć podobnych przykrości.
Jeśli nie chcesz mierzyć się ze stresującą sytuacją urazów zębów, trzymaj się tych wskazówek:
- Kolczyk w jamie ustnej być może jest intrygujący, ale niewarty bólu i kosztownego leczenia. Zrezygnuj z takich ozdób, jeśli nie chcesz wyszczerbić uśmiechu.
- Uprawiasz sport, w którym łatwo o uraz? Pamiętaj o ochraniaczach i odpowiednim kasku.
- Lubisz owoce takie jak czereśnie czy brzoskwinie? Są pyszne i zdrowe, ale nie daj się ponieść łapczywości czy pośpiechowi. W gabinecie dentystyczny nieraz ratowano smakosza, który złamał ząb na pestce.
- Zgłaszaj się na wizyty kontrolne do dentysty. Wykrycie ubytków i uszkodzonych wypełnień na wczesnym etapie, zapobiega osłabieniu struktury zęba.
- Skonsultuj się z ortodoną czy są wskazania do leczenia wad zgryzu.
- Dbaj na co dzień o higienę jamy ustnej. Najskuteczniejsze w profilaktyce przeciwpróchniczej są szczoteczki soniczne.
- Używaj pasty do zębów z fluorem (sprawdź ile fluoru powinna mieć pasta do zębów).
- Ogranicz produkty kwaśne i słodzone.
- Jeśli stomatolog stwierdzi u Ciebie objawy demineralizacji szkliwa, prawdopodobnie zaleci Ci stosowanie preparatów zawierających hydroksyapatyt - minerał, który ma zdolność wzmacniania zębów.
- Zapytaj specjalistę czy wskazane jest dla ciebie płynne szkliwo.
- Korzystaj z zabiegów higienizacji zębów, w tym także fluoryzacji.
Produkty powiązane
Bibliografia:
C. Bourguignon, N. Cohenca, E. Lauridsen, M. T. Flores, A. C O'Connell, P. Day, G. Tsilingaridis, P. Abbott, A. Fouad, L. Hicks, J. O. Andreasen, Z. Cehreli, S. Harlamb, B. Kahler, A. Oginni, M. Semper, L. Levin, International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 1. Fractures and luxations [w:] Dental Traumatology 2020 Aug;36(4)
S. Patel, P.H. Teng, W.C. Liao, M. C. Davis, A. Fidler, F. Haupt, C. Fabiani, R. O. Zapata, R. Bose, Position statement on longitudinal cracks and fractures of teeth [w:] International Endodontic Journal 2025 Mar;58(3)
A. Kakka, D. Gavriil, J. Whitworth, Treatment of cracked teeth: A comprehensive narrative review [w:] Clinical and Experimental Dental Research 2022 Jul 9;8(5)
